MOTORYKA DUŻA I JEJ ROZWÓJ U DZIECKA

15.01.2019 | mgr Natalia Jurgielewicz

Motoryka duża to nic innego jak rozwijanie sprawności fizycznej całego ciała. Stanowi ona wszystkie ruchy, w jakie zaangażowane jest ciało i jest związana z codzienną aktywnością dziecka, która wpływa na prawidłowy rozwój funkcjonowania układu nerwowego, koordynacji ruchowej, wzrokowo-ruchowej, słuchowo-ruchowej oraz koncentracji uwagi. Mówiąc jednym zdaniem –  motoryka duża to ogólna sprawność ruchowa dziecka.

Rozwój dużej motoryki – 1-6 rok życia dziecka.

1 rok życia

• Sztywne utrzymywanie głowy wzdłuż osi ciała w leżeniu na wznak (głowa chwieje się przy drobnych ruchach ciała).
• Sztywne utrzymywanie głowy w leżeniu na wznak, nawet po podniesieniu dziecka do pozycji pionowej.
• Uniesienie głowy w pozycji leżenia na brzuchu.
• Podnoszenie głowy wraz z górną partią tułowia w pozycji leżenia na brzuchu.
• Podnoszenie głowy wraz z górną partią tułowia w pozycji leżenia na brzuchu, podpieranie się ramieniem i kręcenie głową we wszystkich kierunkach.
• Oderwanie głowy od podłoża w pozycji leżenia na plecach.
• Siedzenie przy pomocy podtrzymywania w pasie.
• Siedzenie przy pomocy trzymania się podpory.
• Obrócenie się z brzucha na plecy.
• Obrócenie się z pleców na brzuch.
• Oderwanie całego tułowia od podłoża w pozycji leżenia na brzuchu.
• Uniesienie się dziecka przy lekkim pociągnięciu go za ręce.
• Siedzenie w pozycji pochylonej do przodu, podpieranie się rękoma o podłoże.
• Pełzanie na brzuchu, przy pomocy rąk.
• Podskakiwanie przy podtrzymywaniu pod pachami, zginanie i prostowanie kolana.
• Samodzielne siedzenie przez krótka chwilę, bez podpierania się rekami.
• Utrzymywanie części ciężaru swojego ciała na wyprostowanych nogach, przy podtrzymywaniu pod pachami.
• Samodzielne stanie przy podtrzymywaniu za obie ręce.
• Samodzielne siadanie przy podtrzymywaniu się podpory.
• Wstawanie dziecka przy podciąganiu go za obie ręce.
• Samodzielne siedzenie bez podparcia przez co najmniej minutę.
• Samodzielne, pewne siedzenie bez oparcia.
• Stanie bez pomocy przy oparciu się o jakiś przedmiot.
• Samodzielne wstanie przy możliwości chwycenia się podpory.
• Schylanie się i podniesienie zabawki z pozycji stojącej, przy oparciu się o jakiś przedmiot.
• Samodzielne stanie bez oparcia.
• Samodzielne wstanie.
• Raczkowanie przy pomocy kolan i rąk.
• Wykonywanie ruchów chodzenia przy podtrzymywaniu pod pachy.
• Stąpanie bokiem przy podtrzymywaniu się barierki.
• Chodzenie przy podtrzymywaniu za obie ręce.
• Chodzenie przy trzymaniu za jedną rękę.
• Samodzielne przejście kilku kroków

2 rok życia

• Samodzielne chodzenie na sztywnych, szeroko rozstawionych nogach – chodzeniu nie towarzyszą współruchy innych części ciała.
• Płynne, rytmiczne i swobodne chodzenie, ruchom towarzyszy synekinezja (współruchy innych części ciała).
• Toczenie przed sobą dużej piłki w czasie chodzenia.
• Omijanie przeszkód podczas chodzenia.
• Raczkowanie po schodach w górę.
• Raczkowanie po schodach w dół, tyłem.
• Samodzielne kucanie i wstawanie.
• Dotykanie rękami stóp, samodzielne skłony.
• Pchanie przed sobą zabawek na kółkach.
• Szybkie chodzenie, pokonywanie dużych dystansów bez męczenia się.
• Wejście na schody przy podtrzymywaniu z rękę przez osobę dorosłą.
• Schylanie się, aby podnieść przedmiot, bez utraty równowagi.
• Schodzenie ze schodów przy podtrzymywaniu za rękę.
• Kopanie piłki, która lekko potoczy się po podłodze.

3 rok życia

• Podskakiwanie w miejscu – jeden raz, na obu nogach.
• Samodzielne wejście i zejście po schodach, dostawianie nogi do nogi.
• Kopanie piłki do góry.
• Samodzielne chodzenie po schodach, stawianie nóg na przemian i podtrzymywanie się poręczy.
• Pchanie przed sobą zabawkę na kółkach we wskazanym kierunku.
• Jazda na rowerze trójkołowym i hulajnodze.
• Przewrót w przód.

4 rok życia

• Zeskakiwanie z wysokości 20 cm.
• Stanie na jednej nodze przez 15 sekund, z otwartymi oczami.
• Samodzielne bieganie.
• Chodzenie do tyłu i w bok.
• Skakanie w miejscu, odbijanie się obiema nogami, trzy razy.
• Wchodzenie po schodach, bez trzymania się poręczy, stawianie nóg na przemian.
• Schodzenie ze schodów, bez trzymania się poręczy, stawianie nóg na przemian.
• Wspinanie się na drabinkę i zejście z niej.
• Przeniesienie wody w kubku na odległość 3 m, bez rozlewania.
• Wykonanie 10 skoków tzw. żabek, bez zatrzymywanie się i wywrotek.
• Sprawna jazda na trzykołowym rowerku.

5 rok życia

• Zmiana kierunku podczas biegu.
• Wbieganie po schodach do góry.
• Skakanie na jednej nodze (naprzemiennie noga lewa i prawa).
• Skakanie do przodu obiema nogami bez utraty równowagi.
• Wykonanie kilku przewrotów w przód.
• Skakanie do tyłu i na skakance.
• Chodzenie na palcach na dystansie 3 m, bez dotykania piętą podłogi.
• Wstawanie i siadanie z piłką uniesioną nad głową.
• Sprawna jazda na czterokołowym rowerku.
• Przebieganie 30 m w 15 sekund.

6 rok życia

• Zeskakuje z wysokości 10 cm.
• Przebieganie 30 m w 10 sekund.
• Chodzenie po narysowanej linii prostej o długości 1 m.
• Rzucanie piłki na odległość 4 m.
• Łapanie piłki rzuconej z odległości 1,5 m.
• Stanie 10 sekund na 1 nodze.
• Podskakiwanie obunóż 10 razy.
• Sprawne bieganie, skakanie, wspinanie się.
• Jeżdżenie na 2 kołowym rowerze.
• Chętnie uczestnictwo w zabawach ruchowych i sportach (jazda na rolkach, nartach).

Dużą uwagę warto zwrócić na dzieci od samego początku – szczególnie w wieku przedszkolnym. W razie nieprawidłowości da nam to szansę poczynić kroki i wesprzeć jakoś rozwój motoryczny Maluszka. Szczególnie uważajmy na dzieci z nadwagą, które często są wycofane, niepewne siebie i wyciszone lub nadpobudliwe, oraz te bardzo inteligentne, gdyż często się zdarza, że niski poziom motoryczny kompensują sobie zdolnościami umysłowymi.

Motoryka duża jak ją ćwiczyć i rozwijać z dzieckiem w domu?

Ćwiczyć, ćwiczyć i jeszcze raz ćwiczyć. Codziennie, wtedy kiedy tylko mamy taką możliwość. Podczas codziennych czynności. Ruch i aktywność fizyczna pogłębia oddech i pobudza się całe ciało do jeszcze większej aktywności. I właśnie ćwiczenia motoryki dużej są doskonałym pretekstem do ćwiczeń. Na szczególną uwagę zasługuję tu ćwiczenia równowagi:

• Raczkowanie to początkowy etap rozwoju motoryki dużej,
• bieganie, skakanie oraz pokonywanie przeszkód,
• wspinanie się, chodzenie po schodach w późniejszym etapie bez trzymanki,
• pływanie,cudownie wpływa na rozwój całego organizmu,
• naśladowanie zwierząt:na hasło „skaczące małpki” podskakujemy wesoło Warto zwierzęta  dobrać do naszego dziecka, im bardziej lubi zwierzątko – tym chętniej będzie je naśladowało,
• chodzenie po wyznaczonej trasie, np. szerokiej szarfie rozłożonej na trawie,
• bardzo energiczne szybkie wstawanie i siadanie na podłodze
• chodzenie noga za nogą np. po linie albo szybki marsz w miejscu,
• „rowerek” w powietrzu, który maluch wykonuje, leżąc na dywanie lub „nożyczki”,
• zabawy przy muzyce np. naśladowanie ruchów, prosty układ dostosowany do wieku dziecka,
• kolejne ćwiczenia to chodzenie do tyłu, do przodu, w bok na zmianę.
• gra w piłkę
• poruszanie wybraną częścią ciała, np. tylko nogą, ręką lub głową,
• bieganie pomiędzy rozrzuconymi piłkami,
• jazda na rowerku biegowym, a także jazda na hulajnodze,
• oraz wszystkie zabawy równoważne, w których bardzo ważna jest koordynacja wzrokowo-ruchowa i wszelkiego rodzaju zabawy związane z rzutem i celnością.

Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne i rozwija się w nieco innym tempie. Bardzo ważne jest byśmy nie wymuszali zdobywania nowych umiejętności (np., poprzez wsadzanie dzieci do popularnych chodzików, które nie są dla dzieci wskazane!!!)  a obserwowali postępy dziecka. Jeśli rzeczywiście coś nas niepokoi – warto udać się do lekarza lub fizjoterapeuty, który obiektywnie oceni czy nasz Maluch rzeczywiście ma jakieś problemy, czy po prostu rozwija się w nieco wolniejszym tempie